Gebrek aan kou door krachtige poolwervel.
In de stratosfeer, de luchtlaag op 10 tot 50 km hoogte, koelt ieder winter de poollucht sterk af door het gebrek aan zonlicht. Door deze afkoeling vormt zich boven de Noordpool in de stratosfeer een groot lagedrukgebied met krachtige westenwinden daaromheen.
Vanuit de troposfeer, de onderste luchtlaag tot ongeveer 10km hoogte, dringen golven door tot in de stratosfeer. Deze golven verstoren de poolwervel soms zo sterk dat deze openbreekt waardoor de temperatuur binnen enkele dagen stijgt met tientallen graden en de westenwind opeens in kracht sterk afneemt.
Het is bekend dat na zo’n opwarming de kans op een koude golf aan de grond ergens op het noordelijke halfrond in de weken erna groter is dan normaal. In de winter van 2021 hadden wij door een verstoring van de poolwervel de tweede week van februari te maken met zeer koud winterweer.
In 2022 zorgde de krachtige poolwervel in januari voor zachte westen tot zuidwestenwinden en nam de kans op koude wind uit het noorden af.

Wat is de invloed van een krachtige poolwervel op het winterweer in Europa. Er wordt een onderverdeling in vier weerpatronen toegepast.
- Relatief hoge druk bij IJsland. Voor Nederland doorgaans met een koude wind uit het noorden.
- Relatief lage druk bij IJsland. Voor Nederland doorgaans met een zachte wind uit het westen tot zuidwesten
- Relatief hoge druk ten westen van Ierland. Voor Nederland doorgaans met een gure wind uit het noordwesten
- Relatief hoge druk boven Scandinavië. Voor Nederland doorgaans met een soms stevige koude oostenwind.

Het vaker voorkomen van aanvoer van zachte lucht vanuit het westen na een krachtige poolwervel verkleint de kans op koud winterweer in Nederland. Dit vinden wij terug in de afname in het aantal ijsdagen.