Een shelfcloud is vrij vertaald een plankwolk of kraagwolk. De wolk dankt zijn ontstaan aan de verschillen tussen warme en koude lucht die bij een zware bui dicht bij elkaar komen. Er gaat een enorme hoeveelheid warme lucht omhoog. Dit gebeurt in de zogeheten updraft van de bui. De opstijgende lucht koelt af, de waterdamp in de lucht condenseert, en vormt een enorme wolkentoren. Als compensatie van de opstijgende lucht zal er ook een bijna even grote hoeveelheid lucht moeten gaan dalen. De dalende luchtstroom concentreert zich in de zogenaamde 'downdraft' van de bui. Een belangrijke eigenschap van de dalende lucht is, dat deze beduidend kouder is dan de stijgende luchtstroom.

Daar waar de luchtstroom de onderste luchtlagen bereikt, moet ze worden afgebogen in horizontale richting. De dalende lucht, die al een bewegingscomponent met de bui mee heeft, zal nu in voorwaartse richting gaan uitstromen, in dezelfde bewegingsrichting als dat de bui zelf trekt.
De voorste begrenzing van deze koele lucht uit de bui noemen we het 'gustfront'. Bij het passeren van het gustfront neemt de wind plotseling sterk toe en daalt de temperatuur binnen een paar minuten met vaak wel meer dan 5 graden.
De koudere lucht, die bovendien zwaarder is dan de warme omgevingslucht, zorgt ervoor dat de warme lucht een extra duw omhoog krijgt aan de voorzijde van de bui. Daar kan de opstijgende lucht tot wolkvorming leiden. De shelfcloud wordt geboren. De warme lucht, die condenseert en verder wil opstijgen, drukt tegen de ook vrij warme luchtlagen er boven. Die gaan ook omhoog. En zo kan de gelaagde structuur van de shelfcloud vorm krijgen.

Zolang de connectie met de wolk op grote hoogte intact is, noemen we het een shelfcloud.
Als de onderstekraag zich harder voortbeweegt dan de bovenliggende wolk, en zich loskoppelt van die wolk, dan noemen we dit een rolwolk.