IJzig koude lucht uit de poolstrekenkan tot ver in het zuiden van Europa zorgen voor snerpende kou. Onder een heldere hemel koelt het 's nachts sterk af, zeker boven verse sneeuw en als de wind wegvalt. Ook overdag kan het hard blijven vriezen en voelt het helemaal koud aan als het ook hard waait. Als het er ook bij sneeuwt is het buitenshuis nauwelijks uit te houden. Jaarlijks eist de vrieskou zijn tol vooral onder daklozen.

Hoger in de atmosfeer wordt het gewoonlijk steeds kouder maar soms stijgt de temperatuur met de hoogte. Een inversie (temperatuuromkering) noemen weerkundigen dat. Op de toppen van de bergen is het dan warmer dan in de dalen, dat kan meer dan 10 graden schelen. De warme lucht ligt als een deken op de koude luchtlaag. Kou en verontreiniging kunnen dan niet weg waardoor de lucht aan het aardoppervlak steeds kouder en ongezonder wordt en de mist en smog blijft hangen.