27/02/2021
Warme golfstroom op zijn zwakst in duizend jaar
Net als de luchtstromingen in de atmosfeer zijn ook oceaanstromingen zeer belangrijk voor het wereldwijde klimaat. Voor ons is de Warme Golfstroom, een krachtige stroming in de Atlantische Oceaan essentieel, en juist deze is in duizend jaar niet zo zwak geweest. Op langere termijn kan dit in Europa volgens wetenschappers mogelijk leiden tot drogere zomers en strengere winters.

De Warme Golfstroom, onderdeel van de Atlantic Meridional Overturning Circulation, ofwel AMOC, transporteert aan het oppervlak van de Atlantische Oceaan warm water vanaf de evenaar naar het Noordpoolgebied. Onderweg wordt die warmte deels aan de atmosfeer afgegeven, waardoor westelijk Europa wordt verwarmd en het water afkoelt. Bovendien verdampt een deel van het water, waardoor de zoutconcentratie in het noorden toeneemt. Het koude en zoute water zakt in het Arctisch gebied uiteindelijk weer diep de oceaan in en beweegt zich vervolgens weer helemaal terug naar de evenaar. Daar warmt het water weer op en begint het hele verhaal opnieuw. Zie de afbeelding hieronder.

Smeltwater
Omdat de ijskappen in het Noordpoolgebied, met name in Groenland, door de opwarming van de aarde smelten, wordt er in het noorden nu echter een grote hoeveelheid zoet smeltwater aan het zoute zeewater toegevoegd. Beide soorten mengen, waardoor de zoutconcentratie van het water afneemt. Hierdoor zakt het minder gemakkelijk de diepe oceaan weer in, waardoor de Warme Golfstroom langzaamaan steeds zwakker wordt.

Gevolgen Europees klimaat
Hoewel er nog veel onduidelijkheid is over hoe de AMOC op veranderingen in het klimaat gaat reageren, zou dit proces in de toekomst grote gevolgen op het Europese klimaat kunnen hebben en dus ook op ons weer. Klimaatwetenschappers vrezen bij verdere afzwakking dat onze zomers nog droger zullen worden en onze winters juist strenger, of misschien beter gezegd, minder uitgesproken zacht dan ze deze eeuw vaak waren.

Steeds zwakker
De verzwakking van de AMOC werd eerder al voorspeld. Tegen het einde van de kleine ijstijd, rond 1850, werden de oceaanstromingen al zwakker en halverwege de twintigste eeuw volgde opnieuw een enorme verzwakking. Tegen het einde van deze eeuw is de circulatie van de Golfstroom mogelijk met bijna de helft zwakker geworden. Volgens wetenschappers kan dat een 'omslagpunt' zijn met nog grotere gevolgen. Zo kan bijvoorbeeld ook het zeeniveau van de Atlantische Oceaan stijgen.
Bronnen: Weer.nl, ANP