27/05/2012
leder zomer vormen zich aan het oppervlak van de Groenlandse ijskap grote meren smeltwater. Onderzoekers van de Universiteit van Colorado, die sinds tien jaar zo'n duizend van die meren in de gaten houden, hebben nu vastgesteld dat naarmate het klimaat warmer wordt meer van die meren door de druk die ze op hun ijsbodem uitoefenen verticale scheuren maken, waardoor het meer, vaak zo'n 1 miljoen kuub, in twee dagen tijd leegstroomt. Wat de invloed daarvan is op de ijskap is nog onduidelijk misschien vormt het water tussen ijs en rots een smeermiddel waarover de kap versneld naar zee glijdt, misschien vormt het afwateringskanalen, waardoor de bodem juist stroever wordt. (CS)

25/07/2012
Het landijs op Groenland is half juli zo snel gesmolten dat onderzoekers van NASA eerst dachten dat de satellietbeelden onjuist waren. Dat heeft de Amerikaanse wetenschappelijke organisatie gisteren gemeld.
Tussen 8 en 12 juli steeg de hoeveelheid smeltend ijs op Groenland van 40 naar 97 procent. In de 30 jaar dat NASA de ijskap van Groenland observeert met satellieten, is het smelten nog nooit zo snel gegaan. Uit resultaten van ijsboringen blijkt dat een dergelijke snelle smelting iedere 150 jaar voorkomt. De laatste keer zou rond 1889 geweest zijn.
Over tientallen jaren kunnen we zeggen of dit te maken had met de opwarming van de aarde. Het merendeel van het gesmolten ijs is inmiddels weer bevroren. Als deze dooi doorzet, kan dat bijdragen aan de stijging van de zeespiegel.

10/08/2012
Een vrij ongebruikelijke situatie deed zich voor boven de Noordpool de laatste dagen: een stormdepressie ontwikkelde zich snel en volledig in hartje zomer. In de winter komen deze systemen regelmatig voor maar voor de zomer is dit een nieuwe ontwikkeling. Vermoedelijk is het recordlage niveau van ijsbedekking debet aan deze ontwikkeling. Mede door de sterke wind heeft een deel van het pakijs zich afgescheiden, op drift geraakt waarschijnlijk door wind en deining. Afgelopen zondag en maandag vond een extra versnelling van de ijssmelt op de Arctische zeeën plaats. Dit kwam door een ongewoon stevig lagedrukgebied in de kern (963 hPa).

Binnen die ‘ongeveer’ gelijksoortige lagedrukgebieden is dit overigens een van de allersterkste. Krachtige lagedrukgebieden komen sowieso weinig voor in de poolgebieden, omdat daar normaal gesproken geen straalstroom ligt. Wij in Nederland hebben wel vaak de straalstroom boven ons hoofd liggen deze zomer, en vandaar dat wij al heel wat neerslag hebben opgetekend naar aanleiding van passerende depressies.

Stormen in dit gebied van het noordelijk halfrond hebben grote impact op het zee-ijs. De aangevoerde warme lucht en de kracht van de wind leiden tot snellere smelt. Er kunnen grote stukken ijs van platen worden afgebroken die vervolgens naar warmer water drijven, gemakkelijker in kleinere partjes opbreken en dus makkelijker smelten. Tevens woelt de stevige wind het zeewater fors om waardoor warmer water vanuit de diepten van de Arctische oceaan naar boven kan komen met bekende gevolgen.

Het zee-ijs is deze zomer al sterk aangetast. De afwijking op het noordelijk halfrond ten opzichte van de normale hoeveelheid is ruim 2 miljoen vierkante kilometer. Het lijkt dan ook waarschijnlijk, aldus een klimatoloog van de NASA, dat de storm van het begin van deze week meer schade heeft kunnen veroorzaken dan vroeger. Immers, het huidige areaal aan ijs is minder uitgestrekt en dunner dan vroeger. En dus kwetsbaarder.

Tegenwoordig horen we elk jaar over snelle afsmelt en grote stukken die afbreken van ijsplaten. Ten opzichte van de jaren 70 en 80 is het oppervlakte aan zee-ijs dan ook steeds verder aan het teruglopen. De afsmelt in de zomer neemt steeds omvangrijker vormen aan en de aanwas van dik zee-ijs in de winter verloopt almaar trager en komt veelal later dan vroeger op gang.

15/08/2012
Op 8 augustus, vier weken voordat het smeltseizoen normaal eindigt, was er al meer ijs gesmolten op Groenland dan bij het laatste record aan het eind van het smeltseizoen.
De dooi op Groenland duurt normaal van juni tot het begin van september. Dit jaar verbrak de hoeveelheid gesmolten ijs echter het record van 2010. Dat laatste betekent dat vier weken voor het normale einde van het smeltseizoen, al meer ijs smolt dan op het eind van het smeltseizoen in 2010. Er is sinds de satellietmetingen in 1979 begonnen nog nooit zo veel ijs gesmolten.

Het record van 8 augustus verschilt echter van het record waar NASA midden juli melding van maakte, toen meer dan 97 procent van de ijskap aan dooi onderhevig was. De extreme dooi van juli zorgde voor veel smeltwater, maar dit water bevroor binnen een paar dagen weer opnieuw. Hierdoor is het niet aannemelijk dat dit water bijdroeg aan het smeltwater dat de zeespiegel doet stijgen, waardoor het niet bij de smelt-index hoort.
De cumulatieve smelt-index kijkt ook naar het water dat naar de oceaan stroomt. Dit smeltwater zorgt voor een andere ijs-dynamiek, door de onderkant van de ijskap als het ware te smeren, waardoor ook delen van de ijskap makkelijker naar de zee glijden. Dit jaar had vrijwel elke regio van Groenland te maken met extreme dooi. Ook in de hoger gelegen gebieden gaat de dooi nu al twee maanden door, terwijl daar slechts enkele dagen dooi per jaar normaal is.

Voor zover we nu weten is de opwarming die we zien in het Noordpoolgebied verantwoordelijk voor het activeren van processen die de dooisnelheid verhogen en er op die manier weer voor zorgen dat het proces versnelt. Als we zo over de afgelopen paar jaar kijken, is de uitzondering de regel geworden.
Bron: VWK

28 augustus 2012
Het zat er aan te komen: het Noordpoolijs is dit jaar zo sterk gesmolten dat de hoeveelheid ijs maandag onder het absolute minimumrecord van 2007 gedoken is. Op 26 augustus was nog slechts 4,10 miljoen vierkante kilometer Noordelijke IJszee met ijs bedekt. Dat is minder dan het vorige record, 4,17 miljoen vierkante kilometer, dat in september 2007 werd gevestigd. De metingen gebeurden door Amerikaanse satellieten. De conclusies werden bekendgemaakt door het nationale ijsdatacentrum NSIDC en de NASA.

In september, op het einde van de zomer, is de hoeveelheid ijs traditioneel het kleinst. Maar dit jaar smelt het ijs zo snel dat het record al in augustus gebroken werd. De wetenschappers achten het waarschijnlijk dat het smelten nog enkele weken doorgaat. Het record zat er al een tijd aan te komen. De wetenschappers merkten dat de hoeveelheid Noordpoolijs dit jaar maand na maand kleiner was dan het gemiddelde voor de periode 1979-2000 (in 1979 begonnen de metingen). In juni dook de hoeveelheid ook onder die van de junimaand in het recordjaar 2007.
De voorbije jaren krimpt het Noordpoolijs forser dan anders. Dat is een gevolg van natuurlijke weerschommelingen en van de klimaatwijziging, zeggen wetenschappers. Dit jaar verliest het Noordpoolijs gemiddeld 150.000 vierkante kilometer per dag, meer dan het dubbele van het langetermijnverlies. Of het absolute minimumrecord dit jaar gebroken zou worden, was nog niet zeker. Dat hing onder meer af van wind en bewolking. Vooral begin augustus ging het ineens heel snel, zegt het NSIDC.
Een factor die meespeelde bij de totstandkoming van het nieuwe record, is dat de hoeveelheid meerjarig ijs, ijs dat minstens twee zomers overleeft, de laatste dertig jaar elke winter geslonken is.

14/09/2012
Het resultaat van de koolstofeconomie, de verslaving aan fossiele brandstoffen en het niet willen omvormen naar een duurzame samenleving, nadert zijn climax: niet eerder werd er zo weinig ijs op de Noordpool gevonden in september en niet eerder zo weinig ijsvolume en zo weinig meerjarig ijs.
Ook Groenlands ijs smelt als nooit tevoren, van belang voor onze droge voeten. In Nederland wordt de uitstoot van broeikasgassen flink verhoogd door de maximumsnelheden sinds 1 september significant te verhogen. 10% sneller rijden is ~20% meer uitstoten. De aloude koolstofeconomie tiert in Nederland nog welig.
Bron: vwk

14/10/2012
Klimaatvoorspellers moeten Groenland beter in de gaten houden. De hoeveelheid zoet water die vanaf dit eiland de Noord-Atlantische Oceaan in stroomt is groter dan gedacht, met mogelijk koele gevolgen.
Behalve dat er meer zoet water de zee in stroomt, is ook de snelheid van de zoetwaterstroom vanaf Groenland de afgelopen twintig jaar fors toegenomen. Dat schrijven aardwetenschappers uit Bristol, Utrecht, Enschede en Californië deze week in het vakblad Geophysical Research Letters.

De gevolgen kunnen groot zijn: het zoete water doet niet alleen de zeespiegel stijgen, maar kan uiteindelijk ook de Warme Golfstroom afremmen, die onder meer Europa van warmte voorziet. Dat kan op zijn beurt weer invloed hebben op het klimaat. Een periode van sterke afkoeling van 8.200 jaar geleden werd hoogst waarschijnlijk veroorzaakt door dit mechanisme, in dit geval omdat een meer met smeltwater van de aflopende ijstijd leegliep in de oceaan, en veel wetenschappers veronderstellen dat het plotseling opzetten van een ijzige periode rond 12.000 jaar geleden dezelfde oorzaak had.
Bron: vwk