01/02/2025
Duizenden meren in Groenland zijn in korte tijd bruin gekleurd. De waterkwaliteit is verslechterd en de meren stoten opgeslagen CO2 weer uit. Wetenschappers wijten de "snelle omslag" aan klimaatverandering.

Het gaat om zo'n 7.500 eerst helderblauwe meren die in extreem korte tijd bruin zijn gekleurd, schrijft het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) in het wetenschappelijke tijdschrift PNAS.
Normaal gesproken slaan de meren CO2 uit de lucht op, maar dat gebeurt nu niet meer. Sterker nog: de meren stoten die koolstofdioxide juist weer uit.
Toen we in de zomer van 2023 aankwamen, merkten we dat de bodem heel nat was geworden en de meren bruin. Dat hadden we nog nooit gezien , zegt aquatisch ecoloog Suzanne McGowan van het NIOO. "Over het algemeen duurt zoiets honderden jaren."

De achteruitgang heeft volgens de onderzoekers alles te maken met klimaatverandering. Groenland kampte in 2022 met een "ongewone mix" van hoge temperaturen en hevige regenval. Doordat het zo warm was, smolt de permafrost hard. In die bevroren bodemlaag liggen koolstof en metalen opgeslagen. Door het vele regenwater spoelden die de meren in, waardoor het water nu bruin kleurt.
Een bijkomend effect is dat het water nu minder geschikt is als drinkwater. Dat is vooral belangrijk voor de bewoners van het gebied. De onderzoekers adviseren hen het water goed te zuiveren.

01/02/2025
In de permanent bevroren grond rond de Noordpool liggen duizenden jaren aan koolstof opgeslagen. Doordat het Arctisch gebied opwarmt, gaan organische materialen zoals afgestorven plantenwortels rotten. Hierdoor verandert het Arctisch gebied in een bron van broeikasgassen.

Een derde van de toendra's, bossen en moerassen van het bevroren noorden stoot inmiddels CO2 uit. Als het effect van natuurbranden wordt meegenomen, komt het getal zelfs uit op 40 procent. Dat blijkt uit een onderzoek dat deze week is gepubliceerd in Nature Climate Change. Het gaat om een gebied dat zich uitstrekt van Siberië en de Scandinavische landen tot Alaska en Canada.

Neem rottende bladeren in Nederland. Wanneer bomen groeien, slaan ze CO2 op in hun blaadjes. In de herfst verkleuren de bladeren en dan wordt er geen CO2 meer opgeslagen. Als de bladeren van de boom vallen en vergaan dan komt de opgeslagen koolstof weer vrij als CO2. Rottende bladeren zorgen ’s winters daarom voor een C02-piek.

Op een bepaalde plek in het binnenland van Alaska komen planten op doordat de permafrost ontdooit. Onderzoeker Sue Natali merkte dat er daar CO2 wordt opgeslagen. Maar dat valt in het niet bij de CO2 die vrijkomt als de permafrost blijft ontdooien.
Volgens hoofdauteur Anna Virkkala zit bijna de helft van de koolstofvoorraad die zich in de aardbodem bevindt in het Arctisch gebied. Er is een enorm potentieel reservoir dat idealiter in de grond zou moeten blijven", zegt Virkkala tegen The Guardian. Het tegenovergestelde lijkt inmiddels het geval.
De onderzoekers gebruikten gegevens van tweehonderd onderzoekslocaties tussen 1990 en 2020. Hieruit blijkt dat de noordelijke bossen, moerassen en toendra's in het noordpoolgebied veranderen door de snelle opwarming van de aarde. "Dat is een behoorlijk groot probleem", zegt Natali.

10/02/2025
Er is momenteel veel te doen om Groenland. Vorige week kwam in het nieuws dat duizenden meren van helderblauw naar troebel blauw verkleurd zijn en nu is ook nog ontdekt dat de Groenlandse ijskap openbarst door de opwarming van de aarde en dat het veel sneller gaat dan tot nu toe gedacht werd.

Met een oppervlak van 1.710.000 km² ijs heeft Groenland de op één na grootste ijskap ter wereld. Alleen Antarctica heeft een grotere ijskap. Nu is na een groot onderzoek gebleken dat het aantal gletsjerspleten en de diepte daarvan aan de randen van de Groenlandse ijskap veel sneller groter worden tussen 2016 en 2021 dan tot nu toe werd gedacht. Dit onderzoek werd onder andere gedaan met behulp van 8000 3D-kaarten van het oppervlak. Deze kaarten zijn gemaakt van hoge resolutie satellietbeelden waarop scheuren in het ijsoppervlak zichtbaar zijn en hoe deze spleten zich in de onderzoeksperiode hebben ontwikkeld.

Dit zijn breuken of scheuren die als het ware openbarsten in gletsjers waar het ijs sneller begint te stromen. Deze gletsjerspleten worden groter en dieper op plekken waar smeltwater sneller stroomt als gevolg van de opwarming van de aarde en dus kan het verlies aan ijs op Groenland veel sneller gaan dan tot nu toe werd aangenomen. Sinds 1992 is Groenland verantwoordelijk voor ongeveer 14 mm zeespiegelstijging als gevolg van de hogere temperaturen waardoor er meer ijs in een ook opwarmende oceaan stroomt. Als de hele ijskap smelt dan kan de zeespiegel wereldwijd 7 meter stijgen. Een realistische schatting wat blijkt uit onderzoek is dat in het jaar 2100 een zeespiegelstijging van 30 cm wordt verwacht.

Conclusie uit dit onderzoek is dat aan de randen van de Groenlandse ijskap waar gletsjers uitmonden in zee de stroomsnelheid van de gletsjers toename als ook het aantal gletsjerspleten groter was. In sommige gebieden werd een toename van 25 procent gezien.

Toch werd ook wat anders gezien. Het aantal gletsjerspleten van de snelst stromende gletsjer de Jacobshavn-gletsjer (Sermeq Kujalleq) nam juist af en dus nam de stroomsnelheid van deze gletsjer af tijdens de relatief korte onderzoeksperiode 2016-2021. Hierdoor ontstond als het ware een evenwicht in de totale verandering in de gletsjerspleten maar inmiddels is de stroomsnelheid van deze gletsjer ook weer toegenomen waardoor van evenwicht geen sprake meer is. Door opwarming van de aarde zullen gletsjers sneller smelten en als er meer en diepere breuken ontstaan wat dus zo is en dan kan smeltwater en dus warmte dieper in het ijs terecht komen zodat de afsmelting nog sneller gaat. Ook smelten afbrokkelende stukken ijs sneller door het opwarmende zeewater. Door deze processen zal het ijsverlies op Groenland alleen maar versnellen. Het ziet er dus niet zo goed uit voor de Groenlandse ijskap. Deze smelt nog sneller dan tot nu toe werd gedacht.