27/03/2024
Het gaat niet best met de vlinders in Nederland, vooral de dagvlinders hebben het zwaar.
Tussen 1992 en 2023 namen de populaties van dagvlinders met gemiddeld 53% af. Ook de vroeger veel voorkomende soorten zoals kleine vos en koolwitje duiken minder vaak op.

Nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek en De Vlinderstichting bewijzen de neerwaartse trend. Het jaar 2023 was een slecht jaar voor vlinders. Al sinds 1992 tellen vrijwilligers wekelijks vlinders op vaste routes. Daarmee kan voor elk jaar de populatie worden geschat van 53 soorten dagvlinders. Negen van de 53 vlindersoorten bereikten vorig jaar de laagste aantallen sinds 1992, waaronder zwartsprietdikkopje, klein geaderd witje, donker pimpernelblauwtje en kleine vos.
Voor de citroenvlinder en grote vuurvlinder was 2023 juist een goed jaar, met de hoogste aantallen sinds 1992.'

De lage vlinderstand in 2023 heeft veel te maken met de droge zomer van 2022,. Door droogte vinden rupsen niet voldoende voedsel, waardoor er het jaar erop minder vlinders uitkomen. Grotere weersextremen, in de vorm van droogte of langdurige neerslag, zijn volgens de stichting één oorzaak van de afname van vlinderpopulaties.

De afname sinds 1992 is overigens geen gestaag dalende lijn, maar eerder een neerwaartse slingerbeweging. In de jaren negentig daalden de aantallen vlinders vrij sterk om vervolgens tussen 2005 en 2015 te stabiliseren en zelfs iets te herstellen. Vanaf 2015 is de trend echter weer duidelijk omlaag. Een duidelijke verklaring voor die curve heeft het CBS niet.

Duidelijk is wel dat de afname van geschikte leefgebieden voor veel vlindersoorten ook een probleem vormt. Geliefde planten waar rupsen en vlinders graag op leven en de aanwezigheid van genoeg voedsel loopt te vaak spaak. Ook de landbouwsector helpt niet mee, door overbemesting en lage waterstanden.
Bermbeheer is ook belangrijk. Het is best mogelijk dat vlinders in bloemrijke bermen hun levenscyclus kunnen volbrengen, maar dan moet er niet te vaak en te veel worden gemaaid. ,,Het is beter om gefaseerd te maaien. Maai een deel en laat een deel staan. Ook in je eigen tuin is dat mogelijk.

28/04/2024
In Nederland is al geruime tijd bekend dat het niet goed gaat met de insectenpopulatie.
Recent onderzoek in het Journal of Applied Encology wijst echter uit dat ook plantensoorten die afhankelijk zijn van insecten voor bestuiving, achteruitgaan.
In Nederland is ongeveer 80% van de planten afhankelijk van bestuiving door insecten.

06/09/2024
Oud nieuws uit 2020 van Heinrich Poll. Het eiwitgehalte in pollen is drastisch afgenomen vanwege de toename van CO2 in de atmosfeer. Maar dat is ook een algemeen probleem bij ons eigen voedsel. Dat er minder inhoudsstoffen in zitten en onze voedsel dus ook niet meer zo voedend is.

10/10/2024
Het blijft wereldwijd slecht gaan met de wilde dieren. WNF berekende dat de populaties sinds 1970 met gemiddeld 73 procent zijn gekrompen.

Het Wereld Natuur Fonds (WWF) slaat hierover alarm in zijn Living Planet Report, waarin de organisatie elke twee jaar de balans van de natuur opmaakt. Talloze wetenschappers houden daarvoor in alle delen van de wereld 35.000 populaties van 5495 in het wild levende diersoorten, zoals zoogdieren, vogels, reptielen, amfibieën en vissen in de gaten. Sinds 1970 worden die gegevens bijgehouden.
Uit de rapportages komt naar voren dat de afname het grootst is in Zuid-Amerika en het Caribisch gebied (sinds 1970 een daling van gemiddeld 95 procent). Tropische gebieden en zoetwatersoorten hebben daar het meest te lijden van bedreigingen als ontbossing, klimaatverandering, overbevissing, stroperij en vervuiling. De grootste afname vond plaats onder zoetwaterdieren als vissen en amfibieën (gemiddeld 85 procent).
Verlies van leefgebied, maar ook obstakels zoals stuwen en dammen in rivieren, zijn hiervoor verantwoordelijk. De populaties gingen ook in andere werelddelen achteruit: Afrika (-76 procent), Noord-Amerika (-39 procent), Zuidoost-Azië en Oceanië (-60 procent) en Europa/Rusland (-35 procent). De drastische cijfers voor Zuid-Amerika hebben volgens Ravic Nijbroek, medeopsteller van het rapport en als sociaal geograaf verbonden aan het WWF, wel enige nuance nodig. We kunnen niet overal wilde dieren in de gatenhouden. Zo bestaat Suriname voor 93 procent uit bos. Een groot deel van dat gebied is ontoegankelijk, we kunnen daar niet monitoren. Doen we vooral in gebieden tussen steden en bosranden. Juist daar neemt de leefruimte voor wilde dieren af en dat zie je terug in de cijfers. Dat de percentages in Europa en Noord-Amerika fors lager liggen, komt doordat de afname van wilde dieren daar al voor 1970 (het nulpunt voor het WWF) is ingezet. De cijfers zeggen volgens Nijbroek dus niet alles. Wel benadrukt hij dat in alle werelddelen sprake isvan een daling van het aantal dieren. Daar moet de discussie over gaan. De internationale gemeenschap moet meer maatregelen nemen om verder natuurverlies te stoppen, zodat de wildstand zich kan herstellen.

Jelle de Jong, directeur van Wereld Natuur Fonds Nederland, stelt dat de komende paar jaar daarvoor cruciaal zijn. Anders dreigen ecosystemen zoals de Amazone, het poolgebied en koraalriffen een kantelpunt te bereiken, met mogelijk onomkeerbare veranderingen. Dan wordt het heel lastig om op aarde te leven. Het is nog niet te laat, maar de tijd tikt door. Het is niet alleen kommer en kwel. Succesverhalen over de terugkeer van sneeuwluipaarden, het herstel van berggorillapopulaties en het herstel van natuurgebieden doordat rivieren meer ruimte krijgen, bieden hoop. Ze tonen aan dat de natuur buitengewoon veerkrachtig is, als we haar de kans geven om te herstellen. Maar het moet niet bij regionale successen blijven, we moeten acties snel opschalen. We hebben ook geen keus, want we kunnen als mensheid niet zonder natuur, aldus De Jong. Het Wereld Natuur Fonds komt met aanbevelingen om het leefklimaat te verbeteren. Bij het verduurzamen van de energiesector, nodig om de CO₂-uitstoot te verminderen, worden al behoorlijk wat maatregelen genomen. Banken komen ook naar ons toe met de vraag of we ze kunnen adviseren bij het nemen van juiste besluiten bij het bepalen van duurzame investeringsdoelen, zegt Nijbroek.

Volgens Nijbroek is er nog veel klimaatwinst te halen in de voedselsector. Van veel te veel bosgrond wordt landbouwgrond gemaakt; zeker in Zuid-Amerika, waar enorm veel soja wordt verbouwd voor veevoer. Dit jaar is al 40 miljoen hectare land verbrand in de Amazone en op de cerrado, een savannegebied in Brazilië. Dat is tien keer de oppervlakte van Nederland, dat is gigantisch. Internationaal is afgesproken dat in 2030 30 procent van het land- en wateroppervlak op aarde beschermd natuurgebied moet zijn. Nijbroek: Landen moeten er flink aan trekken om dat voor elkaar te krijgen. Een mooi initiatief om met name het regenwoud te beschermen, komt uit Brazilië. President Lula heeft een speciaal fonds opgericht waarin 250 miljard dollar wordt gepompt om ontbossing tegen te gaan. Zo’n fonds zou je ook voor andere gebieden in de wereld kunnen oprichten. Als we met zijn allen willen, kan er veel. Het is hard nodig.

20/11/2024
Er hebben zich al drie soorten termieten in Nederland gevestigd. Dat is bijzonder volgens EIS-Kenniscentrum Insecten en het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen, want tot nu toe waren deze insecten alleen bekend uit warme streken en kwamen ze in Nederland niet voor. Termieten knagen door hout heen en kunnen grote schade veroorzaken aan huizen, gebouwen en natuur. De kolonies termieten zijn in Flevoland, Gelderland, Noord-Brabant en Zuid-Holland gevonden.